Bạn có biết: trên thế giới, loại đồ uống nào được Unesco công nhận? Thức uống này hẳn phải rất độc đáo về hương vị và gắn liền với những nét đẹp văn hóa riêng. Hôm nay, hãy cùng tìm hiểu về cà phê cát – một trong những đồ uống được Unesco công nhận nhé.
1. Đồ uống được Unesco công nhận: Cà phê cát
Cà phê cát đã có mặt tại đất nước Thổ Nhĩ Kỳ đã từ khoảng giữa thế kỷ 16. Theo quy định của Hồi giáo được ghi chép trong kinh Qur’an, không cho phép sử dụng thức uống có cồn. Từ đó cà phê đã trở thành một thức uống thay thế rất được ưa chuộng, đặc biệt là cà phê cát. Cà phê cát là món cà phê được đun sôi trong cát nóng. Thức uống này dần trở nên phổ biến ở Trung Đông và sau đó là toàn thế giới như thức uống độc đáo và là biểu tượng văn hóa của Thổ Nhĩ Kỳ.
2. Điểm thú vị của cà phê cát
2.1. Nguồn gốc cà phê cát Thổ Nhĩ Kỳ
Theo truyền thuyết của người Thổ Nhĩ Kỳ, năm 1555, hai lái buôn người Syria mang cà phê đến kinh đô Istanbul để buôn bán và từ đó văn hóa cà phê, đặc biệt là cà phê cát đã nở rộ tại Thổ. Tiếp theo đó, các quán cà phê dần mọc lên ở các đô thị, trở thành nơi giao lưu văn hóa và chính trị. Thậm chí cà phê còn len lỏi vào chốn cung đình. Vào thế kỷ 17, trong triều đình Thổ có hẳn 40 người chuyên pha chế cà phê phục vụ cho vua chúa và cung quyến, đại thần.
2.2. Cà phê cát là món đồ uống được Unesco công nhận
Với bề dày lịch sử, món cà phê “đen như địa ngục, mạnh mẽ như cái chết và ngọt ngào như tình yêu” này đã trở thành mối dây liên kết đời sống, gắn kết người với người trong những cuộc hàn huyên chuyện phiếm, kết nối quá khứ với thực tại. Ngồi nhâm nhi tách cà phê đậm đà nóng hổi không chỉ mang đến nét thi vị trong ẩm thực mà còn toát lên văn hóa xứ sở và truyền thống lịch sử của người Thổ nói riêng và các quốc gia Hồi giáo nói chung. Chính vì thế, năm 2013, cà phê cát Thổ Nhĩ Kỳ đã trở thành đồ uống được Unesco công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.

2.3. Là căn cứ đánh giá phẩm chất người vợ ở Thổ Nhĩ Kỳ
Phẩm chất của phụ nữ Thổ Nhĩ Kỳ được nhìn nhận qua tách cà phê mà họ pha. Bởi vì cũng như quả cau, miếng trầu ở ta, cà phê xứ Thổ đã trở thành một nét văn hóa dân tộc. Vào giữa thế kỷ 17, tại Thổ Nhĩ Kỳ, các nghi lễ, phong tục, thậm chí trong chuyện tòa án, cưới hỏi cũng không thể vắng bóng cà phê. Vì thế, phụ nữ luôn được dạy cách pha chế cà phê thật kĩ lưỡng từ nhỏ. Vị hôn phu của cô sẽ nhìn vào kỹ năng pha chế và dọn mời cà phê mà đánh giá cô. Đây được coi là một trong những phong tục kỳ lạ và độc đáo trong văn hóa Thổ.
2.4. Là thức uống tiên tri
Một phần thú vị không thể bỏ qua khi trải nghiệm loại đồ uống được Unesco công nhận này chính là tiên tri. Sau khi dùng cà phê xong, thầy bói sẽ dùng một chiếc đĩa nhỏ úp trên miệng tách và đảo ngược. Dựa vào hình thù của cặn cà phê rơi xuống đĩa, thầy bói có thể đoán định được tương lai, nhìn thấu những may rủi, biến cố cũng như khúc mắc trong cuộc đời bạn. Loại hình tiên tri này đã thu hút đông đảo du khách thập phương đến trải nghiệm.
2.5. Thưởng thức cà phê Thổ Nhĩ Kỳ phải thư thái
Cũng như người Việt trân trọng hương vị và những giây phút ngồi bên ly cà phê pha phin lắng đọng từng giọt, người dân Thổ Nhĩ Kỳ cũng chọn cách thưởng thức cà phê một cách thư thái. Họ không vồn vã mà luôn từ tốn chờ đợi bã lắng xuống tận đáy cốc rồi mới chầm chậm thưởng thức, đó là cách dùng đúng điệu trong văn hóa Thổ. Bởi thế nên cà phê – với đặc tính chậm rãi của mình – đã trở thành thức uống lý tưởng trong khi chuyện phiếm, tán gẫu.
2.6. Cà phê Thổ phải được pha đúng chuẩn

Bất kỳ loại cà phê nào cũng cần được pha chế đúng chuẩn để dậy lên được hương vị vẹn nguyên và đúng chuẩn. Ở Thổ Nhĩ Kỳ cũng thế, chỉ có cà phê Arabica thuần chủng đã được được rang và nghiền mịn như bột và ấm truyền thống Ibirq mới được sử dụng để pha cà phê. Điểm đặc biệt khi pha chế là tuyệt đối không được để cà phê sôi sùng sục mà quá trình đun phải thật chậm. Bã cà phê sẽ được rót ra cùng với cà phê để đem lại hương vị sánh đặc nồng nàn và mạnh mẽ nhất, để lại dư vị lâu thật lâu sau khi thưởng thức.
3. Cách pha cà phê cát Thổ Nhĩ Kỳ
Khi pha loại đồ uống được Unesco công nhận này, người Thổ sẽ cho cà phê, đường, gia vị và một chút nước vào chiếc ấm Ibirq – ấm có đáy rộng, miệng nhỏ và tay cầm dài. Sau đó họ ấn chiếc ấm vào chảo cát đã được đun nóng sao cho 2/3 ấm ngập trong cát. Cát giữ nhiệt tốt và lâu nên khi vừa cho cà phê vào cát thì sẽ sôi ngay, không cần chờ đợi lâu. Để pha đúng điệu, người ta không để cho cà phê sôi quá mà sẽ nhấc cà phê lên cho nguội bớt rồi lại ấn vào cát, cho đến khi cà phê đã đạt độ sôi cần thiết. Cách pha chế cầu kỳ này đã dậy nên hương vị nồng nàn của cà phê cát. Nhiều du khách nhận xét đây là loại cà phê hết sức đậm đà và khác biệt, và cách pha chế cũng thu hút óc tò mò của họ.
Cà phê cát với những đặc điểm tinh tế trong hương vị, cách pha chế lẫn vị trí vững chắc trong văn hóa Thổ Nhĩ Kỳ quả không hổ danh là đồ uống được Unesco công nhận. Loại thức uống độc đáo này hiện đã có mặt tại Việt Nam. Nào còn ngại gì mà không trải nghiệm!
Xem thêm bài viết liên quan:
Tổng hợp cách làm Dalgona: dalgona coffee, dalgona matcha, dalgona milo